ცოტა ხნის წინ საქართველოს უმდიდრესი მოქალაქე მიხეილ ლომთაძე გახდა. Forbes-ის მიხედვით, მისი ქონება რეალურ დროში $4.9 მილიარდს შეადგენს. აქ კიდევ უფრო საინტერესო ისაა, რომ მიხეილი ქვეყნის უმდიდრესი ადამიანი ფინტექის, Kaspi-ს წყალობით გახდა, რადგან მისი შემოსავლის ძირითადი წყარო სწორედ ეს ორგანიზაციაა.
Kaspi.kz ყაზახეთის ერთ-ერთ უმსხვილეს კომპანიას წარმოადგენს და მსოფლიოს 20 ყველაზე ძვირადღირებულ ფინტექში შედის, თითქმის $21 მლრდ საბაზრო კაპიტალიზაციით. ფინტექმა საერთაშორისო მედიის ყურადღება ჯერ კიდევ 2020 წელს მიიპყრო, როდესაც ლონდონის საფონდო ბირჟაზე, წლის უმსხვილესი საერთაშორისო IPO (Initial Public Offering)-ის ავტორი გახდა, მისი მფლობელები კი Forbes-ის მილიარდერების სიაში მოხვდნენ. Kaspi-ს შემოსავლები 2019 წელსაც არანაკლებ შთამბეჭდავი იყო და მან $1.3 მილიარდი შეადგინა, 2020 წელს კი ის $1.5 მილიარდამდე გაიზარდა.
ამ მაჩვენებლებამდე მოსასვლელად, კომპანიამ საკმაოდ გრძელი გზა განვლო. Kaspi-ს ისტორია ჯერ კიდევ 1991 წელს იწყება, თავდაპირველად მისი სახელი Аль Барака Казахстан იყო და მის სერვისებს მომხმარებლები ციფრული სამყაროს მიღმა იღებდნენ, 1997 წელს ორგანიზაციის სახელი Банк Каспийский გახდა, 2008 წლიდან კი საზოგადოება მას Kaspi Bank-ად იცნობს. ამჟამად Kaspi ყაზახეთის უმსხვილესი საგადახდო პროვაიდერი და ფინტექ კომპანიაა, რომელსაც 7 მილიონზე მეტი მომხმარებელი ჰყავს (ყაზახეთის მოსახლეობა 18.5 მილიონია). Forbes-ის მიხედვით, 2020 წლის ივნისის მონაცემებით, ქვეყანაში განხორციელებული ტრანზაქციების 66% სწორედ Kaspi-ზე მოდიოდა. ისევე როგორც სხვა ტექ.კომპანიებისთვის, Kaspi-სთვისაც პანდემია მნიშვნელოვან შესაძლებლობად გადაიქცა და ის ყაზახეთის მოქალაქეების ყოველდღიურობის ნაწილი გახდა.
მისი სერვისი როგორც ინტერნეტ გადახდებს, ისე სესხებსა და საბანკო მომსახურებას ფარავს. Paypal-ის და Klarna-ს მსგავსად, მას ერთგვარი განვადების ფუნქციაც აქვს, რომელსაც “Buy now, pay later” ეწოდება. ჯერ კიდევ 2019 წელს Kaspi-მ შეძლო და ყაზახეთში არსებული სამომხმარებლო სესხების 32%-ს მოემსახურა. მისი სერვისები წლების გასვლასთან ერთად უფრო მრავალფეროვანი ხდება. 2017 წელს Kaspi-მ მომხმარებლებს აპლიკაცია შესთავაზა, რომელიც საკრედიტო ბარათის ან ტელეფონის ნომრის მონაცემების დახმარებით, P2P გადარიცხვებს უზრუნველყოფდა.
კომპანიის შემოსავლის მნიშვნელოვან წილს იკავებს ელ.კომერციის პლატფორმა Kaspi.kz, რომელიც ასევე ქვეყნის უმსხვილესი ონლაინ მაღაზიაა და მასზე ბაზრის 46% მოდის. როგორც Kaspi-ს 2020 წლის ფინანსური ანგარიშგების დოკუმენტში წერია, კომპანია 2021 წელს შემოსავლების მნიშვნელოვან ზრდას ელოდება განსაკუთრებით, გადახდებისა და ელ.კომერციის პლატფორმის ნაწილში. ეს გასაკვირი არც იქნება, რადგან მისი ერთი მომხმარებელი თვეში საშუალოდ 28 ტრანზაქციას ახორციელებს.
ფაქტია, ლონდონის საფონდო ბირჟაზე კომპანიის ერთი აქციის ღირებულება დღითიდღე იზრდება, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, თითქმის გასამმაგებულია და დაახლოებით, 113 დოლარს შეადგენს. სწორედ აქციების ღირებულების მატებამ განაპირობა მიხეილ ლომთაძის ქონების დაახლოებით $200 მილიონით გაზრდა, რითიც მსოფლიოს უმდიდრესი ადამიანების სიაში 618-ე ადგილზე გადაინაცვლა.
ავტორი: ლევან თაღიაშვილი
